شب یلدا و دانستنی های جالب آن

شب یلدا یا شب چله، طولانی ترین شب سال است که برای همه ما ایرانی ها شبی خاطره انگیز محسوب می‌شود. در این شب همه ما به دیدن اقوام و نزدیکان خود رفته و یک شب طولانی را با خواندن حافظ و خوردن میوه ها و خوراکی های خوشمزه می‌گذرانیم. شب چله از غروب آخرین روز پاییز (30 آذر) آغاز شده و در اولین روز زمستان (1 دی) به پایان می‌رسد. بعبارتی تاریخ شب یلدا، 30 آذر است. اگر قصد آشنایی بیشتر با دانستنی های شب یلدا را دارید، تا انتهای این مطلب از بلاگ هایپر با ما همراه باشید.

بیشتر بدانید: ۸ مورد از معروف ترین رژیم های غذایی دنیا

تاریخچه شب یلدا

قدمت دقیق این شب طولانی مشخص نیست اما به گذشته های خیلی دور برمی‌گردد. به عقیده برخی باستان شناسان، تاریخ شب یلدا به هفت هزار سال قبل مربوط می‌شود. با وجود همه این مستندات، آنچه که تحت عنوان شب یلدا در نظر گرفته شده، به حدود 500 سال قبل از میلاد برمی‌گردد. شب یلدا در زمان داریوش یکم به تقویم رسمی ایرانیان باستان، وارد شد.

آداب و رسوم شب یلدا

آداب و رسوم جذاب شب یلدا چیزی است که آن را از اعیاد دیگر متمایز می‌کند. این آداب و رسوم در تمامی نقاط جهان به شکل های مختلفی اجرا می‌شود. ما در ادامه به شرح آداب و رسوم این شب خاص می‌پردازیم.

خواندن فال حافظ در شب یلدا

یکی از کارهای معروفی که در یلدا توسط افراد انجام می‌شود، گرفتن فال حافظ برای یکدیگر است. بعبارتی بزرگ خاندان یا خانواده برای تک تک افراد حاضر در جمع بعد از نیت کردن آنها، فال گرفته و نتیجه را برایشان می‌خواند.

شاهنامه خوانی در شب یلدا

یکی دیگر از رسم هایی که از دیرباز در ایران رایج بوده، شاهنامه‌ خوانی است. در صورتی که شاهنامه خوانی به شیوه نقالی انجام شود، بر جذابیت آن افزوده خواهد شد. اما متاسفانه این رسم در حال نابودی است و تعداد افراد کمی با این شیوه آشنایی دارند.

نشستن دور آتش

نشستن دور آتش از جمله کارهایی بود که افراد در شب یلدا انجام می‌دادند. اما امروزه انجام این کار خیلی کم انجام شده و کرسی و بخاری جای آتش را گرفته است. علت استفاده از آتش در این شب بعلت نقش آن در از بین بردن نحسی و تاریکی بود.

قصه‌خوانی

در ایام قدیم، افراد مسن برای دیگر افراد خانواده قصه می‌خواندند. البته که هر نقطه‌ای از کشور، قصه های مربوط به فرهنگ خودشان را برای کوچک ترها می‌خوانند. بعنوان مثال آذربایجانی‌ها اغلب قصه حسین کرد شبستری را می‌خوانند.

سفره رنگارنگ شب یلدا

وقتی نام شب یلدا به گوش شما می‌رسد، یک سفره رنگین با خوراکی و میوه های خوشمزه در ذهنتان شکل می‌گیرد. از جمله خوراکی هایی که در سفره شب یلدا قرار می‌گیرد شامل آجیل و خشکبار، باسلوق، شیرینی جات و نقل و میوه های مختلف است. وجود تک تک میوه ها در سفره شب یلدا دلیلی دارد که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت.

انار

اصلی ترین میوه در سفره شب یلدا، انار است. گذشتگان ما انار را میوه ای بابرکت دانسته و این معنا را از دانه های زیاد آن دریافت می‌کردند. یکی از اعتقاداتی که هنوز هم در برخی از فرهنگ ها وجود دارد، افزایش نیروی باروری است. بعبارتی افراد با خوردن انار از دانه های آن برکت گرفته و این نیرو را در خود افزایش می‌دادند. به همین علت این میوه را در خنچه یلدای عروس نیز قرار می‌دهند. از دیگر نکاتی که درباره این میوه قرمز رنگ وجود دارد می‌توان به نماد آن اشاره کرد. انار بعلت رنگ قرمز خود نماد شادی و خورشید است.

هندوانه

یکی دیگر از میوه هایی که همیشه در سفره شب یلدا حضور دارد، هندوانه است. این میوه مانند انار قرمز بوده و در نتیجه نمادی از خورشید است. بعلاوه هندوانه گرما و حرارت تابستان را برای شما یادآوری می‌کند زیرا این میوه مخصوص تابستان است. پیشینیان اعتقاد داشتند که اگر در شب یلدا هندوانه بخورید، از سرما و بیماری ها در امان خواهید بود. بعلاوه هندوانه مانند انار نماد برکت و فراوانی نیز می‌باشد.

میوه های پاییزی 

علاوه بر انار و هندوانه، میوه های پاییزی دیگری نیز در سفره شب یلدا قرار داده می‌شود. میوه هایی مانند خرمالو، سیب، پرتقال، گلابی، کدو تنبل، ازگیل و …. می‌تواند سفره شما را زیباتر کند.

آجیل شب یلدا

در سفره شب یلدا علاوه بر میوه، از آجیل های مختلف مانند گردو، پسته، بادام، فندق و … نیز استفاده می‌شود. البته بجز موارد ذکر شده، کشمش، نخودچی، شاهدانه، تخمه هندوانه و میوه های خشک نیز می‌توانند در سفره شما حضور داشته باشند. آجیل شب چله نماد برکت، فراوانی و شادکامی است.

ترفندهایی برای زیباتر شدن سفره شما

چیدن یک سفره خاص و زیبا خواسته هر میزبانی است. برای داشتن سفره ای به یاد ماندنی فقط کافیست از یکسری ترفند و اصول استفاده کنید که ما در ادامه به تعدادی از آنها اشاره خواهیم کرد.

سفره سنتی

قبل از چیدن میوه ها و دیگر وسایل روی میز، از یک رومیزی ترمه یا ساتن استفاده کنید. اگر سماور قدیمی نیز دارید، آن را حتما در سفره خود قرار دهید. استفاده از شمعدان های لاله عباسی یا برنز نیز موجب سنتی تر شدن و زیباتر شدن سفره یلدا شما خواهد شد. البته در صورتی که سفره خود را بجای میز یا زمین روی کرسی بچینید، بر سنتی شدن آن می‌افزایید.

حکاکی روی میوه ها

حکاکی روی میوه ها از جمله کارهایی است که بیشتر افراد در شب یلدا انجام می‌دهند. معمولا حکاکی روی میوه هایی که پوست سفت تری دارند آسان تر است. رایج ترین میوه ای که روی آن حکاکی انجام می‌شود، هندوانه است. فقط کافیست یک چاقوی تیز برداشته و طرح مورد نظرتان را با دقت کافی روی آن بزنید.

استفاده از ظروف رنگی

شما می‌توانید با توجه به سلیقه خود، خوراکی و میوه ها را در ظروف مختلفی بچینید. بعنوان مثال ظروف رنگی، ظروف حصیری و ظروف سفالی موجب بانشاط تر شدن سفره شب یلدا خواهند شد.

سخن پایانی

ما در این مطلب به شرح شب یلدا، تاریخچه و آداب و رسوم جذاب آن پرداختیم. با مطالعه این مقاله، شب یلدا را برای خود و دیگران به یادماندنی‌تر کرده و شب زیباتری را برای خود بسازید.

ضمنا شما می‌توانید تمامی وسایل مورد نیاز برای این شب طولانی را از فروشگاه فامیلی خریداری کنید.